Wykonywanie działalności przez obywateli państw trzecich, uchodźców i bezpaństwowców w Austrii – aspekty prawa handlowego

Obywatelami państw trzecich są obywatele państw, którzy nie należą ani do Unii Europejskiej (UE) ani do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) ani nie są obywatelami Szwajcarii.

Warunki uzyskania pozwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w Austrii przez osoby fizyczne:

• Zagraniczna osoba fizyczna może prowadzić działalność gospodarczą jak obywatel Austrii, o ile zostało to określone w dwustronnychumowach międzypaństwowych. 
  Takimi umowami międzypaństwowymi są traktat WE, porozumienie EOG i umowa o swobodnym przepływie osób WE-Szwajcaria. 
  Do takich umów międzypaństwowych nie należą różne układy europejskie, porozumienie WTO oraz traktat o przyjaźni z USA, ponieważ umowy te nie dają cudzoziemcom pełnej swobody przemieszczania się, a w szczególności nieograniczonego prawa pobytu w Austrii.

Uwaga: 
Przynależność państwowa do jednej ze stron EOG oraz miejsce zamieszkania w jednym z państw EOG jest wymagane w przypadku następujących rodzajów działalności: dostarczanie pracowników, pośrednictwo pracy, kominiarstwo i handel bronią [1].

Obywatelstwo Konfederacji Szwajcarskiej i miejsce zamieszkania na jej obszarze są wymagane w przypadku następujących zawodów: Handel bronią.

• Obywatele państw trzecich [2], z którymi nie została zawarta taka umowa międzypaństwowa, osoby, którym udzielono azylu, oraz bezpaństwowcy mogą prowadzić działalność gospodarczą tak jak krajowcy, jeśli zgodnie z postanowieniami ustawy o prawie do osiedlania się i pobytu w celu wykonywania pracy zarobkowej (na własny rachunek lub na umowę o pracę) posiadają już prawo do pobytu w Austrii. 
  Należy przestrzegać wyżej wspomnianych zastrzeżeń dotyczących obywatelstwa strony umownej EOG, które mają zastosowanie do niektórych branż.

• Obywatele państw trzecich, którzy nie przebywają regularnie w Austrii (pierwszy wnioskodawca), muszą dla zgodnego z prawem prowadzenia działalności w Austrii uzyskać prawo pobytu tytuł pobytu, które dopuszcza wykonywanie pracy zarobkowej na własny rachunek. 
  Zgodnie z ustawą o prawie do osiedlania się i pobytu osoba zgłaszająca (rejestrująca) działalność gospodarczą musi przed uzyskaniem tytułu pobytu przedstawić wymagane pozwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej. Zaświadczenie wydane przez wydział gospodarczy stwierdzające, że wszystkie wymagania dotyczące wykonywania działalności gospodarczej, z wyjątkiem tytułu pobytowego, zostały spełnione. Urzędy ds. działalności gospodarczej są zobowiązane do wystawienia takich zaświadczeń.

• Członkowie rodzin obywateli państwa członkowskiego UE lub państwa będącego stroną układu EOG mający prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w państwie członkowskim UE lub państwie będącym stroną układu EOG, mogą prowadzić działalność gospodarczą,
  
  
  • niezależnie od posiadanej przynależności państwowej, jak krajowcy. Za członków rodziny uważa się: małżonka lub zarejestrowanego partnera;
  • krewnych zstępnych w linii prostej obywatela państwa członkowskiego UE lub państwa będącego stroną układu EOG oraz małżonka lub zarejestrowanego partnera, którzy nie ukończyli jeszcze 21. roku życia lub którzy pozostają na ich utrzymaniu;
  • krewnych wstępnych w linii prostej obywatela państwa członkowskiego UE lub państwa będącego stroną układu EOG oraz małżonka lub zarejestrowanego partnera, którzy pozostają na ich utrzymaniu.

Warunki uzyskania pozwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w Austrii przez osoby prawne oraz inne podmioty zagraniczne:

Osoby prawne i inne podmioty zagraniczne, które nie mają siedziby ani oddziału w kraju, mogą prowadzić działalność gospodarczą, o ile umowy międzynarodowe nie przewidują inaczej.

Uwaga: 
W odniesieniu do transgranicznego świadczenia usług przez spółki i osoby prawne utworzone na mocy prawa strony umowne EOG i mające siedzibę w państwie strony umownej EOG lub utworzone na mocy prawa szwajcarskiego i mające siedzibę w Szwajcarii, patrz „Świadczenie usług w Austrii przez przedsiębiorców mających siedzibę w państwie członkowskim UE lub państwie strony umownej EOG”.

Prowadzenie działalności gospodarczej przez osoby prawne lub inne podmioty zagraniczne nie zakłada utworzenia spółki krajowej. Wystarcza utworzenie oddziału w kraju i zarejestrowanie go w rejestrze firm.

Dla zgodnego z prawem istnienia spółki zagranicznej rozstrzygające są przepisy prawa państwa zagranicznego, w którym spółka ma siedzibę.

Transgraniczne świadczenie usług przez firmy zagraniczne (osoby fizyczne i inne podmioty prawa) w Austrii, które nie są obywatelami UE, państwa EOG ani Szwajcarii, bądź są spółkami lub podmiotami prawa, które zostały utworzone zgodnie z przepisami prawna strony układu EOG lub według prawa szwajcarskiego i mają siedzibę w państwie EOG lub w Szwajcarii:

• Prowadzenie zamówionej działalności gospodarczej w Austrii przez usługodawców z państw członkowskich WTO(World Trade Organization): 
  Układ WTO stanowi ramy prawne Układu Ogólnego w sprawie Handlu Usługami (GATS), który opiera się na klauzuli najwyższego uprzywilejowania. Układ WTO został wdrożony w Austrii w ramach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. 
  Usługodawcy z państw członkowskich WTO mogą prowadzić zamówioną działalność gospodarczą w Austrii na identycznych warunkach, jakie muszą spełnić Austriacy. 
  To, w jakim zakresie usługodawca może działać, określają zalecenia austriackiego wykazu zobowiązań. Na jej podstawie osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą w Austrii, muszą być oddelegowanymi wewnętrznie osobami podmiotów prawa, które
  
  
  • zostały oddelegowane do Austrii jedynie na czas ograniczony,
  • mogą osiedlić się jedynie tymczasowo,
  • przynajmniej od roku przed przyjazdem były pracownikami lub wspólnikami powstającego podmiotu prawa; oraz
  • zajmują stanowiska kierownicze (stanowisko kierownicze w charakterze kierownika oddziału, nadzorowanie pracowników na stanowiskach kierowniczych, zatrudnianie i zwalnianie personelu); lub
  • są naukowcami (dysponują wiedzą wyjątkowo ważną dla świadczonych usług, placówek badawczych, techników i kierownictwa oddziału).
  
  Te zadania i funkcje dotyczą przede wszystkim zatrudnienia w oddziale usługodawcy.
  Obok osób delegowanych z zakładu takżeprzedstawiciele usługodawcówmają prawo przyjechać do Austrii i osiedlić się na ograniczony okres około 6 miesięcy, aby rozpocząć sprzedaż Zuzug lub zawrzeć umowy na sprzedaż usług. Samodzielne świadczenie usług lub prowadzenie bezpośredniej sprzedaży publicznej jest niedozwolone.
  
  
• Prowadzenie zamawianej działalności gospodarczej w Austrii przez usługodawców niebędących obywatelami państwa członkowskiego WTO: 
  Zagraniczne osoby fizyczne i inne podmioty, które są uprawnione do prowadzenia i prowadzą za granicą działalność, która zgodnie z prawem austriackim wchodzi w zakres ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, oraz obywatele państwa, które nie jest członkiem WTO, potrzebują do prowadzenia zamówionej działalności gospodarczej w Austriirównego traktowania(w drodze decyzji) przez premiera rządu kraju związkowego. O równym traktowaniu należy wyraźnie powiedzieć, jeśli zostało stwierdzone, że wykonanie tej czynności pozostaje w interesie gospodarki narodowej i nie jest sprzeczne z innym interesem publicznym. 
  Istnienieinteresu gospodarki narodowejnależy założyć, jeśli jakość usługi jest korzystna dla gospodarki lub przynajmniej wzbogaca gospodarkę lokalną lub regionalną. 
  Przez pojęcieinny interes publicznynależy rozumieć przede wszystkim spokój i porządek publiczny, obronę porządku prawnego, zapobieganie czynom karalnym oraz ochronę zdrowia. 
  Z grupy państw nie będących członkiem WTO, znaczenie ekonomiczne posiadają przede wszystkim Bośnia i Czarnogóra.

Obywatele państw trzecich posiadający status rezydentów długoterminowych

• Tytuł pobytu określany zgodnie z prawem austriackim jako „rezydent długoterminowy UE[3]” może być wydawany obywatelom państw trzecich (osobom, które nie są obywatelami UE, EOG lub Szwajcarii). W rozumieniu prawa europejskiego osoby takie są tym samym uprawnione do stałego pobytu.
• Jednak obywatele państw trzecich, którzy są uprawnieni do stałego pobytu, jako osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą nie mogą świadczyć usług transgranicznych w Austrii. Ustawa o działalności gospodarczej zezwala na transgraniczne świadczenie usług przez osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą wyłącznie w przypadku, gdy posiada ona obywatelstwo państwa członkowskiego UE/EOG (por. § 373 a) ust. 1 GewO).

Uwaga:

W przypadku spółek obywatelstwo nie jest brane pod uwagę (por. § 373 a) ust. 3 GewO).  Odpowiednio do tego spółki obywateli państw trzecich, które zostały założone na podstawie przepisów strony umowy należącej do EOG i posiadające swoją siedzibę statutową, centralę lub główną siedzibę prowadzenia działalności w jednym z państw członkowskich EOG, mogą świadczyć usługi transgraniczne w Austrii.

[1] W związku z handlem bronią wystarczający jest również tytuł pobytu z prawem przedsiębiorczości zgodnie z § 45 lub 49 ust. 2 i 4 ustawy o osiedlaniu się i pobycie; por. § 141 ust. 1 pkt 1 lit. b GewO.

[2] Uchodźcy (osoby ubiegające się o azyl, osoby, którym udzielono azylu oraz osoby korzystające z ochrony uzupełniającej) mogą zarejestrować działalność gospodarczą po upływie 3 miesięcy od złożenia wniosku o azyl, pod warunkiem że spełniają niezbędne wymogi prawne.

[3] Prawo europejskie mówi w związku z tym o „rezydentach długoterminowych”; por. art. 2 lit. b) dyrektywy 2003/109/WE Rady z dnia 25 listopada 2003 dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi.

Stand: 01.12.2022